In gevecht met CoZoLo
Ik moet het nu toch echt toegeven, ik worstel al een tijdje met CoZoLo. Daarom schakel ik nu mijn buitenboordbrein, zoals Sibrenne Wagenaar heel treffend bloggen beschrijft, maar eens bij. Want dat is het mooie van social media: als jij je zorgen naar de ‘cloud’ upload, is altijd hulp voorhanden: 24×7 en vanuit iedere denkbare hoek van de wereld. Dus ik reken op jullie! Oh ja, dan moet ik eerst vertellen wat CoZoLo is. ‘Co Zo’ staat voor Comfort Zone en ‘Lo’ voor Logica. Mijn worsteling heeft te maken de logica van de comfort zone. Vaak hoor ik dat het noodzakelijk is om je ‘outside the comfort zone’ te begeven. Anders komt er helemaal niets van leren. Ik heb zelfs uit betrouwbare bron vernomen dat op één van de Nederlandse Universiteiten waar je een HRD studie kunt volgen, men predikt dat ‘leren pijn moet doen’. Ik was nog meer verbaasd toen ik onlangs iemands visie hoorde over ontwikkeling van talent vanuit generatie perspectief. Ik herhaal in eigen woorden: ‘de generatie die nu in leidinggevende posities terecht komt, heeft het altijd makkelijk gehad, altijd veel aandacht en positieve feedback gehad van hun ouders en op school. Voordat zij leiding kunnen geven zullen ze eerst een stevige beproeving van zelfanalyse moeten ondergaan’. Nu werk ik zelf in trainingen ook veel met deze doelgroep en ik ben juist regelmatig verbaasd welke pittige problematiek deze jonge mensen al voor hun kiezen hebben gehad. Leren MOET dus pijn doen, voor leren MOET je per definitie uit de comfort zone en het liefst stevig door de stront zijn gegaan, anders is het geen écht leren. Nu komen we bij het logica gedeelte. Natuurlijk heb ik zelf ook regelmatig ervaren dat je vanuit pijnlijke situaties veel kunt leren. Natuurlijk daag ik mijn cursisten ook regelmatig uit ‘over de hobbel te stappen’ en voor hen (nog) onnatuurlijk gedrag uit te proberen (wat dacht je dan: mijn bureau heet Challenge Stretching Talent!). Maar als leren soms pijn doet, wil dat nog niet zeggen dat pijn een voorwaarde is voor leren! Een wasbeer heeft een staart maar een staart heeft niet perse een wasbeer (quote Johan Cruijff)
. Naar mijn idee is ongemak of pijn soms een ‘bijwerking’ van leren. Wat mij betreft een ongewenste bijwerking , soms een noodzakelijk ongemak simpelweg omdat we nog niet beter kunnen. Maar ik weet het ook niet precies. Ik streef naar de benadering van Flow van Csikszentmihalyi, zoek de zone van naaste ontwikkeling van Vygotsky, heb het met lerende over Pink’s autonomie, meesterschap en zingeving om hun Drive optimaal aan te spreken, ik pas de geestelijke verloskunde van Socrates toe en geloof heilig in de growthmindset van Dweck.
Toch wil ik het ook graag van jullie horen. Hoe kijken jullie naar CoZoLo? Lieve, lieve lezers vertel me alsjeblieft wat jullie mening is en voeg die hieronder als reactie toe!
Een aantal mensen spreek ik persoonlijk aan.
Sibrenne Wagenaar en Joitske Hulsebosch: hoe zit het met leren en pijn online?
Saskia Tjepkema: is pijn noodzakelijk om ‘van kiem tot kracht’ te komen?
Manon Ruijters: hoort pijn bij liefde voor leren?
Petra Peeters & Petra Jagtman: ik waardeer jullie oordeel altijd hoog, wat vinden jullie?
Heidi Wismans: hoort pijn bij liefde voor het vak?
Johan Verkooijen: klim op het podium en zeg wat jij vindt vanuit karakterstructuren.
Dré Kloks: hoe zit het met pijn en het wilde leren?
Bo Budé: is pijn een criterium om Young Professional of the Year te worden, heb je dit in mijn trainingen gemist? (stemmen op Bo kan hier, ik zeg Doen!).
Ronald van den Hoff: wat is jouw voorspelling over leren en pijn in Society 3.0?
Jelle Dijkstra: hoe zit het met leren, pijn en gedeeld leiderschap?
Elise Diepeveen: jij kan zo mooi zingen en zingt voor je plezier. Is pijn nodig om beter te kunnen zingen (los van de blues)?
Rop Verheijen: jij bent een super vakman op gebied van begeleiden van lerende, help me!
Marlo Kengen: souffleer me snel iets toe
Janneke Schenning en Han Nichting: wat is het officiële standpunt van de NVO2?
Ria van Dinteren en Nina Lazeron: wat is het antwoord vanuit jullie breinkennis?
Evert Pruis: hoe zit dit precies bij Talentontwikkeling (wij als fans weten toch dat Stomp niets met pijn te maken heeft)?
Menno Lanting: schakel aub al je connecties in om tot het ultieme antwoord te komen.
Herman van Holt: met welk standpunt gaat de Nederlandse delegatie naar de ASTD conferentie?
Martijn Vroemen: jij zegt altijd slimme en leuke dingen over leren en Kantoorlog, zeg jij eens iets!
Willem Verhoeven: jij bent mijn leermeester op het gebied van coaching, mag ik nu een keer een antwoord in plaats van de ultieme tegenvraag?
Floris Nicolai: hoe speelt dit in het leger?
Hella Hueck en Max Westerman: hebben jullie het idee dat mensen (meer) leren van pijnlijke journalistieke vragen?
Hans Raamsdonk: heeft het leren een flinke ‘boost’ gekregen bij Prorail nav pijnlijke kritieken?
Sebastiaan Sloos: kun je leren boksen zonder pijn?
Joep Schrijvers: is dit hele vraagstuk van de ratten besnuffeld?
Ton Bruining: wat zegt de Humanistiek over de relatie tussen leren en pijn?
Jos Arets: kun je met HPI pijn in relatie tot leren voorkomen?
Studenten Opleidingskunde HAN: wat is jullie idee? (reageer en neem het op in je portfolio!).
Jacqueline van Onzenoort: twitter me jouw mening snel even tussen voor en hoofdgerecht.
Joseph Kessels: wat zegt de HRD aartsvader van Nederland?
Soms duiken mooie bronnen op die een tip van de sluier oplichten. Kijk maar eens de Tedtalk van Tom Chatfield!
Over Ontwikkelen en Opleiden 
Vandaag heb ik de CoZoLo blog in het Engels geplaatst en ruim 40 internationale L&D professionals uitgenodigd te reageren. Natuurlijk ben jij ook weer van harte welkom je ideeën te delen zie. Voor “Wrestling with the CoZoLo of Learning: No pain No gain?” zie http://bit.ly/106hx7t
Hey there! I could have sworn I’ve been to this site before but after checking through some of the post I realized it’s new to me.
Nonetheless, I’m definitely happy I found it and I’ll
be book-marking and checking back often!
Deze week kwam een reactie van Manon Ruijters binnen. Ik had haar ivm haar boek ‘Liefde voor leren’in de blog uitgenodigd. Zij was zich daar tot voor kort niet van bewust en heeft alsnog gereageerd. Waarvoor dank Manon. De reactie kwam via e-mail: bij deze post ik de tekst.
Manon schrijft:
Ik vraag me wel eens af waarom ons vak niet zo populair is. Kijk ik om me heen in de advieswereld, dan zijn er hordes mensen die zich willen verdiepen in veranderen. Een enkeling is langdurig gefascineerd door leren. En bij vlagen heb ik zelf ook zooooooo genoeg van, van al dat leren. Dit soort opvattingen: dat leren pijn zou moeten doen, staat daarbij vaak aan de wieg. We ‘moeten’ zoveel in die leerwereld, we zijn zo streng. Zonder het leren aan banden te leggen is het niet echt of niet goed genoeg.
Maar het leren dat mij fascineert is er in alle kleuren aan maten, leuk, pijnlijk, diep, dun, inhoudelijk, procesmatig, enkel of dubbelslags, alleen of samen, noem maar op. Dat maakt het leren juist zo boeiend, dat het allemaal kan en mag.
Maar goed, dat is dan weer zo’n persoonlijke mening, en de vraag van Martijn eerder in deze reeks reacties, was om er een dialoog van te maken. Ik denk dat we een gezichtspunt over het hoofd zien. Die kwam ik tegen toen ik mezelf de vraag stelde: Waar komt dat dan vandaan, die opvatting?? Wat ik me afvroeg was: misschien ontstaat die opvatting wel als je aan de andere kant van het verhaal staat, en dus het leren probeert te organiseren of begeleiden. Degene in die positie herkennen ongetwijfeld de wens om impact. Niet alles wat je doet lijkt altijd evenveel effect te hebben. Mij is dat gevoel niet vreemd. Met enige regelmaat vraag ik me bij de tigste lezing of interventie rondom leervoorkeuren af wat de impact is. Het moet meer transformatief, diepgaander, denk ik wel eens in een vlaag van verstandsverbijstering. Misschien lijken dingen die pijn doen of met struggle gepaard gaan wel echter?? Misschien is dat dus gewoon een begeleiders ding, een reactie op onze onzekerheid.
Wat me geruststelt en uit de onzekerheid trekt is dat er elke keer weer mensen naar me toe komen die juist blij zijn met en geraakt door de zachtheid in ‘Liefde voor Leren’. Elke keer weer geven mensen aan dat het hun kijk op leren veranderd heeft, dat ze ervan ‘geleerd’ hebben. En volgens mij zijn dat niet de verhalen waar pijn inzit. En zo zijn er tig dingen die ik kan verzinnen die geen pijn hebben gedaan om te leren en die tot de dag van vandaag impact op mijn leven hebben.
Ik blijf dus maar bij mijn eerste gevoel: leren heb je in alle vormen en maten. Natuurlijk kan leren en ontwikkelen gepaard gaan met pijn, met de confrontatie van het niet-weten, met de worsteling van het opgeven van bestaande beelden, met het inzicht dat je er al een tijdje naast zit. Maar pijn is geen voorwaarde voor leren. Pijn MOET is een begeleiders ding. Sterker nog, ik vind het een gevaarlijk uitgangspunt, dat behoorlijk ten koste van ieders liefde voor leren zal gaan.
Bo Budé Young Professional of the Year categorie Managers!
Op 10 april plaatste Bo Budé haar reactie Bo in deze reeks. Vandaag is bekend geworden dat Bo in de categorie Managers door de jury als beste is gekozen. Wellicht leuk om haar bijdrage nog eens te lezen. Proficiat Bo !
Ik heb mijn overzichtsreactie als nieuwe blog geplaatst: In gevecht met CoZoLo (2) zie hier https://nvo2leren.wordpress.com/2011/05/20/in-gevecht-met-cozolo-2/
Leuk initiatief Ger! Aardig voorbeeld hoe je co-creatie kunt opstarten door een soort wave te organiseren! Ben benieuwd naar de volgende fase: hoe de wave overgaat in een proces van co-creatie (of is dat niet jouw bedoeling?). Ook ik ben aan de late kant (hoop niet dat je dat erg vindt!).
Als ik naar alle reacties kijk, zie ik dat sommigen er vanuit gaan dat leren een pijnlijk proces is terwijl anderen zeggen dat het een positief proces is en als het goed is pijnloos verloopt. Mijn idee is dat als leren vanzelf gaat (in een soort flow) er alleen aan de oppervlakte verandering plaatsvindt. Het beklijft niet! Dit geldt volgens mij trouwens niet alleen voor leren maar ook voor andere processen waarin wij met anderen te maken hebben zoals samenwerken, organiseren en leiden. Voor echte verandering (en dat is toch het doel van leren en de andere processen) is een taai proces van noeste arbeid nodig zoals inleven, discussiëren, verdiepen, uitproberen, etc., en dit levert stress, frustraties en andere ongemakken op die je kunt samenvatten met het begrip pijn. Er is echter ook geboorte en die levert weer veel voldoening en plezier op. Erg mooi vond ik deze gedachte van Elise: “De pijn is de indicator van de ‘lokatie’ van de leerpotentie”.
De komende jaren moeten wij nog heel veel leren. De veranderingen die op ons afkomen, gaan zo snel en leveren zoveel spanningen en uitdagingen op dat wij onmogelijk als individu alleen daarin succesvol kunnen zijn. Het vergt collectieve ontwikkeling van talenten die voor een deel nieuw zijn en voor een deel zelfs nog ontdekt moeten worden. Het ontwikkelen van die talenten zal veel tijd en energie vragen. Steeds minder zal er een autoriteit (ouder, manager) zijn die de opdracht en het rechte pad aangeeft. Steeds vaker zullen wij de opdracht en de weg gezamenlijk moeten definiëren. (Wat dat betreft vond ik Floris scherpschutter-voorbeeld erg mooi!) Hierbij hoort ook het proces van continu ‘on the fly’ (her)uitvinden van de vereiste leiderschapsstijlen en -vaardigheden. Wij praten dan over gedeeld leiderschap: samen invullen van de manier hoe wij aan activiteiten en processen het best kunnen organiseren en aan elkaar leiding kunnen geven. Ook dit proces zal moeite en dus “pijn” kosten, tenminste als je het goed wilt doen. Het is veel gemakkelijker om te zeggen: “ben jij maar leider” en vervolgens af te wachten tot hij of zij jou een duidelijke opdracht geeft of (misschien nog erger) zelf het leiderschap op te eisen en je weinig meer aan anderen gelegen te laten liggen.
Hartelijke groet en succes Ger met het “verwerken” van de vele aardige reacties,
Jelle
Hallo Ger en Anderen,
In mijn antwoord vroeg ik mij af wat ik nog kon toevoegen. Vervolgens heb ik met een toevoeging gereageerd, waarbij ik geprobeerd heb op de vorige reacties te reageren. Wat mij nu opvalt is dit: jouw stelling en jouw prikkelende uitdaging tot reageren heeft velen verleid, of uitgedaagd, te reageren, misschien blij verrast, of vereerd, of misschien met een ‘ik neem de handschoen op’. Maar vrijwel niemand reageert verder op niemand. De reacties blijven als digitale scheten hangen in een digitaal niemandsland. Er staat bijvoorbeeld dat wij een ‘boeiende discussie’ voeren. Maar dit is toch geen discussie? En ook geen dialoog!
Beste Ger, zou jij ons van een samenvattende reactie kunnen voorzien, zou jij, die onze digitale ego’s tot reageren hebt aangezet, ons kunnen vertellen wat jou dit heeft opgeleverd, of dit jou heeft ontroerd, ontzet, ontwapend, en Beste Anderen, hebben jullie de moeite genomen, zoals ik, om alle reacties te lezen en er iets van te vinden? Kan, met andere woorden, deze blog iets meer worden dan een opeenvolging van eenzame meningen? Ger, jij daagde ons uit, ik daag jou en de Rest terug!
Hallo Martijn,
Heel mooi, Saskia Tjepkema heeft al eerder (niet via deze weg) een soortgelijke handschoen geworpen die ik heb opgeraapt, ik neem die van jou er bij: een samenvattende reactie van mij is in de maak en zal hier binnenkort verschijnen in (lente)geuren en kleuren. Ik hoop dat anderen ook weer meedoen. Goede actie!
Ger, bedankt voor de uitnodiging, wat een eer!
Ik ben iets verlaat met mijn reactie. Ik moest nl mijzelf even pijnigen. Hoog in de bergen, onder extreme omstandigheden want daar moet ik in de praktijk brengen wat ik heb geleerd anders gaat het zeker pijn doen 😉
Maar nu jouw vraag; hoe speelt dit in het leger?
Nou, waar mijn referentiekader ligt leer je omgaan met pijn en heel veel pijnen achter elkaar en ook lang achter elkaar.
Dat is nodig omdat je leert er mee om te gaan op het moment dat het nodig is. Bewust handelen en onbewust bekwaamheid lopen door elkaar heen en het foutloos uitvoeren van drills is een doel in het leerproces van de lerende. Als lerende word je daar pas achteraf bewust van. Tijdens het leren ben je enkel bezig met het ‘geen fouten maken’ en dat doet zeer tussen je oren, zeker als het lang duurt. De stress die langdurig door je lijf raast kunnen een vernietigend effect hebben. Het mentale aspect van ‘geen fouten’ maken is groter dan menig militair instructeur in de gaten heeft. Daarnaast komt de druk uit de groep ook om de hoek kijken. Mensen die veel fouten maken liggen snel uit de groep. Niemand wil in de gevarenzone optreden naast iemand die bekend staat om zijn vele fouten. Simpele rekensom, toch? Daarbij durf ik te stellen dat je letterlijk uit je comfortzone gerost wordt. Leren balanceren op de scheidslijn tussen leven en dood heeft niets mee te maken met comfortzone maar alles te maken met rationeel denkvermogen en dat is eigenlijk ook wel logisch. Het is ook logisch dat je ver buiten je comfortzone zit als er links en rechts kogels om je oren fluiten, het gesprek daarover volgt uiteraard uren later. Het uitschakelen van je emotie is essentieel om helder te kunnen denken en beslissingen te kunnen nemen, in veel gevallen binnen seconden. Het gaat om overleven en daarmee zijn de middelen geheiligd om het doel te bereiken. Als je dit principe beheerst maakt het niet uit of de opdracht in het noorden van Noorwegen, in de Jungle van Belize of in het missiegebied ligt.
Als teamleider en instructeur ben ik gaan kijken naar waar iemand goed in is, in plaats van controleren en corrigeren op fouten. Ik zag in korte tijd motivatie en teamprestatie toenemen, maar ook acceptatie onder elkaar. Men begreep en accepteerde dat niet iedereen hetzelfde was. Een voorbeeld die ik wil noemen was een jonge gast met een ernstige concentratie stoornis, min of meer afgeschreven. In mijn rol als hoofd schietinstructeur kwam ik achter zijn indrukwekkende schietprestaties. Ik trok hem uit een ander peloton en nam hem op in de mijne, drukte hem in de opleiding tot scherpschutter en hij slaagde voor de zware opleiding (weliswaar met wat hulp van ‘oude maten’). Hij werd in het land van de poppy velden mijn persoonlijk beveiliger. Het kan dus wel. Je moet geduld hebben en je concentreren op uitzonderlijk talent. Is comfortzone hier een issue? En wat is hier dan de logica van? Ik heb eigenlijk geen idee, ik handelde meer op gevoel.
Ik ben gaan studeren om de logica te begrijpen en te kunnen onderbouwen. De wetenschappen van Gallup hebben mij veel geholpen.
Tip: zoek op YouTube onder de volgende tekst en bekijk de film “Go Put Your Strengths To Work – Marcus Buckingham”. De film bevat een belangrijke boodschap. Tussen 1min en 1min18sec zit de kern van het verhaal.
Hgr, Floris
Wat kan ik nog toevoegen aan dit schitterende overzicht van opvattingen over leren? Misschien nog dit: klopt het dat ik tussen, boven, in en achter de regels proef dat 1) leren POSITIEF is en 2) pijn NEGATIEF? Dan voel ik me geprikkeld, niet pijnlijk, maar positief geprikkeld om deze aannames een beetje te onderzoeken.
1. Leren, het kostbare, gewenste, verheerlijkte leren. Hoe meer hoe beter, konden we maar altijd en overal leren! Zelfs de afschuwelijkste mislukking wordt vaak toegedekt met: “gelukkig hebben we ervan geleerd”… Leren is positief? Toch vaak niet. Kinderen kunnen leren te liegen en te stelen, en goed ook! Gebroken harten kunnen leren zich nooit meer open te stellen. Bedelaars kunnen leren hun hand op te houden. Hele organisaties kunnen leren collectief onmachtig… of juist supermachtig te zijn! Oja… wat is dan positief en gewenst? Als ik wil leren stelen… enzovoort. Welnu: leren wordt vaak opgevat als het vergroten van mogelijkheden, het verruimen van inzichten, het oplossen van beperkingen. Maar leren kan m.i. dus ook het omgekeerde bereiken. Sterker nog: in de meeste gevallen ‘leren’ wij mensenkinderen om méér van hetzelfde te doen, bevestigen wij opvattingen en sluiten wij alternatieve toegangen af. Ook dat is leren en ook dat kan bijzonder ‘functioneel’ zijn.
2. Hoe heerlijk kan het zijn om pijn te voelen? Zoals een pijnlijke spier mij vertelt dat ik de 10 kilometer gehaald heb. Zoals een barstende koppijn mij herinnert aan de nacht ervoor. Leer ik daarvan? … “I never drink again” … mooi niet! De pijn is te fijn. Ook geestelijke pijn is, zoals wij liever niet erkennen, iets waar velen een moord voor zouden doen. Hoe kan het anders dat zovelen zich in organisaties, en op scholen, de meest onwaardige vernederingen laten welgevallen zonder een kik te geven? Is het vlindergevoel van de verliefde niet nauw verwant aan de angst die je ervaart vlak voor de bungee jump? Mensen zoeken pijn, in allerlei varianten. Er is maar één uitzondering, er is één sensatie die men hoe dan ook, waar ook ter wereld, tracht te vermijden en die – wanneer die er is – maar met veel moeite kan leiden tot (diep) leren: schaamte.
– open einde –
Boeiende discussie, leuk! 🙂
Ik ben het met heel veel van de reacties hierboven eens dat leren niet pijn hoeft te doen. Dat het geen noodzakelijke voorwaarde is. Stretchen kan zinvol zijn, maar pijn? Wat mij betreft geen voorwaarde. Een open houding t.a.v. leren is volgens mij vooral belangrijk, en pijn leidt tot het tegenovergestelde (zoals een aantal mensen hierboven ook al aangeeft).
Maar stel dat het toch anders is. Dat pijn wel noodzakelijk is om te leren. Dat zou betekenen dat we in formele leersituaties deelnemers bewust pijn moeten gaan doen. Zelfs al zouden deelnemers dat vrijwillig ondergaan, lijkt me dat niet erg integer. In ieder geval niet iets waar ik mij aan zou willen verbinden.
Je vraagt me hoe pijn te maken heeft met liefde voor het vak van leren. Nou, mijn passie voor het vak van leren zit voor een groot deel in het mooie van het ontdekken, het beleven en het ervaren dat komt kijken bij leren. Met respect voor het individu. Het bewust pijnlijke leersituaties creëren hoort daar dus wat mij betreft niet bij.
Hoi Ger,
Een reactie van een student opleidingskunde.
Uit de ervaringen van mijn eigen MBO studenten weet ik dat mensen veel leren als ze uit hun comfort zone stappen. Ze durven dan te expermiteren met nieuw gedrag/vaardigheid. Als ze dan succes hebben durven ze vervolgens dit vaker te doen en toe te passen. Ze leren!!
Of dit dan daadwerkelijk pijn doet? Soms wel maar dan meer in de vorm van falen. Dit wil men niet , men wil direct presteren.
Zelf leer ik juist veel door te reflecteren en te kijken naar succes momenten. Veel meer de nadruk op de energie die vrij komt als je leert maakt dat je bewust bezig bent met je kwaliteiten. Vervolgens ga je de pijnbank op…..hoe komt het dan dat juist dat fout loopt? Bewust wording zorgt dat je dit de volgende keer anders aanpakt. Soms zorgt dit voor pijnelijke situaties. Maar dat dit echt pijn doet? Nee anders zouden we toch niet stimuleren om een leven lang te leren? Of werkt leerpijn zo verslavend dat we dit ons leven lang willen ervaren?
Mooi topic Ger, en geweldig om te zien hoe goed het gericht uitnodigen tot reactie werkt!
Ik zie het als mijn uitdaging van leren een feestje te maken. Door voort te bouwen op wat wel goed gaat. Door uit te gaan van kwaliteiten en te kijken hoe die nog verder tot bloei te brengen. Dat valt mij niet altijd mee: ergens heb ik geleerd vooral te kijken naar wat nog niet goed gaat, en dat zie ik ook veel makkelijker dan wat al wel goed gaat.
Misschien zit ‘m daar wel de angel van de pijn-mythe: dat we allemaal van jongs af feedback hebben gekregen op hoeveel fouten we maakten, en dat leren ‘geen fouten maken’ is gaan betekenen. En aangezien elke fout pijn doet wordt er veel geleden op weg naar ‘geen fouten maken’.
Mijn eigen ervaring is dat ik met veel meer plezier leer van successen. Dan ga ik op zoek naar wat dit succes tot een succes maakte. Daarop is het vrolijk reflecteren en sparren. Dan voel je je kracht, en wat er nog méér in zit als je gaat stretchen.
Bij ernstige blunders leer ik ook wel, maar vaak komt de optie: ‘hoe kan ik deze situatie in de toekomst vermijden’ ook om de hoek kijken. En dan leer ik vermijden, of vluchten. Pijnlijk…
Hoi Ger,
Wat interessant om via deze weg verschillende meningen te verzamelen! Erg leuk.
Je vroeg mij of pijn een criterium is om Young Professional of the Year te worden? En of ik pijn gemist heb in jouw trainingen?
Ik zal beginnen met de eerste vraag. Ik houd ervan om mezelf liefst iedere dag uit te dagen. Lef tonen aan mezelf als het ware. Pijn is dan misschien niet het juiste woord maar er is wel vaak een soort spanning; kan ik dit wel? Dit is volgens mij uit je comfort zone stappen. Of in ieder geval steeds een stapje verder willen, steeds weer iets nieuws willen leren en steeds je grenzen opzoeken. En pijn, ja dat is er ook maar dan in de vorm dat jezelf het gevoel hebt dat je misschien je grens bereikt hebt, maar als het je dan toch lukt, is er juist zo’n euforisch gevoel dat je de pijn al lang weer vergeten bent en juist weer een ervaring rijker bent! En ik denk ook dat er zeker pijn kan zijn in de vorm van teleurstelling, bij leren hoort ook leren op het gebied van mensenkennis en sommige ervaringen op dat gebied kunnen teleurstellend zijn.
Zo opsommend denk ik dus dat je om te leren inderdaad uit je comfort zone moet stappen en soms kan dat pijn doen, maar je kunt ook al veel leren zonder “pijn”. En is pijn dan een criterium om Young Professional of The Year te worden? Hiervoor genomineerd word je volgens vooral door jezelf uit te dagen en open te staan voor nieuwe ervaringen en daarbij hoort leren en dat kan dus soms pijn doen.
En of ik pijn gemist heb tijdens je trainingen? Dat heb ik niet. In je trainingen daag je de deelnemers voldoende uit om uit hun normale manier van communiceren etc te stappen. Dus buiten de comfort zone. Als je het voor de groep “niet zo goed” doet kan dat voor sommige mensen misschien pijn doen, maar in je trainingen was er zo’n open sfeer dat iedereen openstond voor feedback en open voor zoveel mogelijk leerervaringen zonder dat het pijn deed.
Hoi Ger,
Wat een initiatief weer. Ik ben erg onder de indruk.
Ik heb mijn reactie opgehangen aan de input – throughput – output van het leerproces.
Leren vergt een vorm van inspanning (de input) en alle inspanningen kosten iets. Dat kunnen fysieke inspanningen zijn die bloed, zweet, tranen en misschien ook pijn opleveren maar zijn in mijn ogen vooral energie, denkkracht, wil, doorzettingsvermogen, enthousiasme, nieuwsgierigheid en dat soort zaken.
Het leerproces (de throughput) , is waar het leren wat mij betreft om draait. Dat is niet aan een vorm gebonden maar aan de mens. Leren kan bewust of onbewust plaatsvinden, georganiseerd of ongeorganiseerd, collectief of individueel, formeel of informeel, gewenst of ongewenst, klassikaal of via social media. Het gaat erom wat de persoon er mee doet. Er geldt voor mij maar één voorwaarde om te leren en dat is dat er van het reflectief vermogen gebruik gemaakt wordt. Is dat het geval, dan wordt er geleerd. En dat dat reflecteren af en toe een pijnlijk en confronterend proces kan zijn, dat hoort er dan bij. En in dat geval – en alleen dan- kan leren in mijn ogen pijn doen.
De output van het leren wordt op verschillende manieren zichtbaar. De groei die iemand door heeft gemaakt (met bijbehorende groeipijnen), de kennis of vaardigheden die zijn opgedaan, het talent wat ontdekt is, de trots, het verlangen naar meer, de inzichten, de voldoening en ga zo maar door. Dat is het resultaat van leren en het mooie ervan is, dat als dat eenmaal bereikt is de input, en ook pijn, snel vergeten is.
Zoals Frank Sinatra ooit heel treffend zong:
Yes there were times
I’m sure you knew
When I bit more off then I could chew
But through it all when there was doubt
I ate it up and spitt it out
I faced it all and I stood tall
And did it my way
Hoi Ger,
Wat een prachtig en interessant proza. Zingen doe ik inderdaad voor mijn plezier en mét veel plezier. Ik denk dat pijn nodig is om beter te kunnen zingen. Dat wil zeggen, met het geloof in de vooruitgang in het zingen is de pijn nodig om te weten hoe en waar de vooruitgang geboekt kan worden. De pijn is de indicator van de ‘lokatie’ van de leerpotentie. Concreet: als ik op een geluidsopname hoor dat ik structureel een toon verkeerd zing, dan is dat mijn indicator van hetgeen verbeterpotentieel is. Horen dat ik die toon verkeerd zing, doet pijn. Bij mijzelf althans, want ik wil die toon helemaal niet verkeerd zingen en vind het rot dat ik m niet goed zing. Maar doordat ik die pijn voel, weet ik dat er verbeterpotentieel is. En geloven dat ik kán verbeteren verzacht de pijn.
En wat betreft de blues: Acda en De Munnik zingen ‘de blues is echt te gek als er iemand op je wacht’. Een prima metafoor voor: de pijn van het leren zingen is draaglijk, wanneer te potentie om beter te zingen er is (op je wacht). Die pijn is zal ‘ondraaglijk’ zijn in het geval je de fysieke en/of mentale capaciteit ontbeert om die leercurve te maken, maar de motivatie er wel is.
Toeval??!! CLO Magazine plaatste afgelopen woensdag dit http://clomedia.com/articles/view/the-power-of-anxiety artikel over The Power of Anxiety met een aantal interessante voorbeelden. Aardige match.
Zo Elise wat heb je dat mooi verwoord. Het klinkt als zelfsturend op zoek naar de zone van naaste ontwikkeling. Vygotski zou er kippenvel van krijgen. http://nl.wikipedia.org/wiki/Vygotski Dank je!
Dag Ger,
Nog maar even een aanvullende reactie dan om te laten merken dat de groep ‘studenten opleidingskunde’ ook present is! Leuke reacties overigens en een mooie vraag die echt alle kanten op kan. Hier kort wat mijn eeste gedachten erbij zijn (vast al weer verouderd als ik uitgeschreven ben).
Gelukkig zijn we op dit gebied allemaal ervaringsdeskundigen. We hebben allemaal wel iets geleerd, en het heeft ook allemaal vast wel eens pijn gedaan. Toch zal dit niet altijd hoeven. Wie mooi wil zijn moet pijn lijden, wie wil leren moet slim zijn. En slim is dan niet het zelfde als intelligent. slim betekent meer dat je handig met je leerproces omgaat.
Bewust en onbewust leer je een hoop. Het is echter pas als je er stil bij staat, dat je ook daadwerkelijk WEET dat je iets geleerd hebt. Als je het mij vraag, dan leer je dus ook heel veel zonder dat je het merkt. Dat betekent ook dat je niet merkt of het pijn doet, en ook niet of dat dit in of uit je comfortzone was.
De vraag je erbij kunt stellen is, moet je het dus wel willen weten? gaat het wel om pijn of geen pijn, en comfortzone of geen comfortzone? Als je wilt faciliteren in leren dan moet je de teugels laten vieren en vertrouwen op het onbewuste en het bewuste van degene die leert. Als iemand wil leren dan gebeurt het wel. Vast niet altijd in de richting die jij op wilt, maar het is er wel.
Moet leren pijn doen? nee, ik denk zelf van niet. Moet je uit je comfortzone? nee, denk ik ook niet. Wel ervaar ik het zelf als bijzonder leuk en uitdagend is om te doen. Dus de mogelijkheid creeren moet je volgens mij zeker doen! En een beetje pijn en moeite is ook helemaal niet verkeerd. Het hoeft alleen denk ik niet. Als je het niet bewust ervaart weet je namelijk ook niet of het pijn doet of niet. toch?
Beste Rop, Sibrenne, Joseph, Ronald, Johan, Janneke, Joitske, Ria, Jacqueline, Margot, Ton, Dré, Menno en Saskia. Hartelijk dank voor jullie reactie en bijdrage aan dit spontane experiment. Bijzonder om via de verschillende perspectieven allerlei facetten in beeld te krijgen. Ik verwacht op basis van toezeggingen nog meer reacties. Sommigen van jullie ken ik goed, anderen op afstand of zelfs alleen via ‘de virtuele wereld’. Maar ook vanuit die laatste groep komen dus reacties, heel leuk. De aanleiding om mensen persoonlijk uit te nodigen komt voort uit een bijeenkomst vorige week met een aantal bloggers. We bespraken ideeën over bloggen en hoe we wellicht nog meer traffic zouden kunnen genereren. Dit idee kwam pas later maar het heeft zeker traffic gegenereerd: 5 april staat nu als all time best bezochte dag met 270 bezichtigingen, waarvan 130 CoZoLo en de rest naar andere pagina’s. Ook dat laatste is mooi, bezoek aan een blog levert blijkbaar ook rondsnuffelen bij andere blogs op. Ik hoop dat er nog diverse reacties bijkomen die ook nuttig, interessant en onderhoudend zijn voor ons allen.
Dag Ger, spannend experiment dit! Dank voor je uitnodiging.
Of je pijn nodig hebt om ‘van kiem tot kracht’ te komen? Nou, nee… NODIG is het niet. Als ik naar ‘leren’ en ‘pijn’ kijkt vanuit de waarderend-onderzoekende bril komen er twee associaties naar boven.
De eerste heeft te maken met onderzoekend kijken: wat in een prestatiegerichte mindset vaak ‘pijn’ doet, is het maken van een fout. Als ik wil dat iets goed gaat, en dat lukt niet, dan voelt dat als falen. Als ik naar dezelfde ervaring onderzoekend kan kijken – wat gebeurde hier, wat lukte al, wat ging nog niet…- doet het een stuk minder zeer. Door jezelf leerruimte te gunnen, dingen als experiment te zien en ‘de brug te bouwen terwijl je erover loopt’ beleef je dezelfde uitkomst niet meer als ‘fout’. Er ontstaat veel meer leerruimte en – als je je zo vrij voelt dat het experimenteren spelen wordt – ook veel meer plezier.
Een tweede gedachte heeft te maken met de waarderende insteek. Oftewel: kijken naar successen, naar wat al lukt. Niet zozeer om pijn te vermijden, maar om te leren van wat er werkt. Uitpluizen van iets dat mislukt, of van iets dat pijn doet, levert niet altijd informatie op over hoe je dan gaat slagen… je gaat snappen waarom het fout ging, of waarom het pijn deed. Voor aanknopingspunten om naar je doel te komen helpt het juist heel erg als je je (kleine) successen analyseert. Dat levert inzicht en bouwstenen op voor volgende stappen. En zelfvertrouwen en energie.
Er ontstaat dan vanzelf een ‘prikkel’ om te bewegen. Die je volgens mij in die befaamde stretch zone brengt.
Daarmee wil ik niet zeggen dat je pijn zou moeten, of kunnen, vermijden. Onderzoeken is soms confronterend. En leren van successen is echt niet altijd pijnvrij. Soms is het verrassend lastig om een ‘lelijk’ beeld van jezelf af te leggen en echt je kwaliteiten te accepteren. Ik moet denken aan die mooie Marianne Williamson quote, over hoe eng het is om in je kracht te gaan staan. Een van mijn voorgangers schreef al iets over karakterstructuren en de ontwikkeling daarvan.
Dat pijn soms bij het leerproces hoort is echter wat anders dan dat je het nodig zou hebben om je te ontwikkelen. Verlangen, enthousiasme, de wens om iets te creeren of scheppen, zin om te spelen en te ontdekken zijn ook prikkels die je als vanzelf doen stretchen en grenzen verleggen. Als ik kan kiezen, kies ik die. En van die hele groep misschien wel ‘verlangen’ als meest duurzame. Omdat die je echt ergens naar toe trekt in plaats van ergens vanaf doet bewegen, en dus het langst blijft werken en het beste richting geeft.
De snelheid waarmee kennis circuleert in een organisatie en in de wereld om die organisatie heen, wordt een van de doorslaggevende factoren in het al dan niet succesvol zijn in de ‘ConnectedWereld’. Deze circulatie is niet meer te orkestreren in formele processen en leertrajecten, het zal steeds meer aankomen op de toevallige ontmoeting. Om mee te komen is het namelijk van belang om voortdurend te innoveren. Transparantie, vertrouwen, bereikbaarheid, vakmanschap en authenticiteit zijn daarvoor belangrijke ingrediënten, maar uiteindelijk komt het aan op het verbinden van de kennis in de diverse netwerken: dit noemen we social learning. Ik heb daarbij geen enkele associatie met ‘pijn’ en ‘worsteling’. Wel met termen zoals ‘stromen’, ‘passie’ en ‘verbinding’
Tja Ger, mooie vraag.
Even wat wetenschapsfilosofie afstoffen.
Pijn is denk ik geen noodzakelijk voorwaarde voor leren.
Maar wel denk ik dat het vermijden van pijn, onzekerheid, spanning het leren enorm kan remmen. Paradoxaal eigenlijk. Uit hersenonderzoek weten we dat angst ons leervermogen beperkt. Dat herken ik wel bij mezelf en de mensen om me heen. Ik moet nu denken aan een zenverhaal waar een monnik de tijger waardoor hij wordt aangevallen met liefde ontvangt. Wat moet ik daar nou van maken? Voor mij gaat het om de mate waarin je je vastgrijpt of verzet tegen de gevoelens die er zijn. Het is niet de pijn en de angst zelf die ons bezet houdt en ons leervermogen om zeep helpt, maar vooral de manier waarop we ons verhouden tot deze gevoelens. Als we er tegen vechten lopen we vast, als we het ervaren zoals het feitelijk is, is er vrijheid. Theorie? Laatst was ik bij de tandarts voor het schoonmaken van mijn gebit, altijd een pijnlijke ervaring. Van te voren ben ik dan wel altijd wat gespannen, maar als de behandeling begint geef ik me volledig over. Ik voel de fysieke pijn, maar voel toch een diepe rust. En voor mij werkt dit niet alleen bij fysieke pijn, maar ook bij emotionele pijn. Dus mijn stelling is: het is niet de pijn, onzekerheid of spanning zelf, maar juist ons verzet daartegen dat ons leervermogen verminderd.
Boeiende discussie die kern van het leren raakt.
Persoonlijk heb ik het laatste jaar veel geleerd: over social media, twitter, yammer, bloggen en netwerken. Hartstikke leuk en doet helemaal geen pijn, in tegendeel geeft vreugde en energie.
Tegelijkertijd ben ik twee weken geleden op retraite geweest in de woestijn om stil te staan bij mijn persoonlijk leiderschap. Ook hartstikke leuk, maar soms ook pijnlijk als je tegen je eigen karakterstructuur oploopt en je ingesleten patronen (weer) pijnlijk duidelijk worden. Dat doet soms au, maar levert ook veel opluchting en acceptatie op. Verlangt van je dat je stappen durft te maken en tegelijkertijd durft te waarderen wat er is.
Beide bovenstaande voorbeelden zijn voor mij vormen van leren.
Gisteren nog wat geleerd van Rob van der Hurk, directeur NVP: NVP standpunt bestaat niet, binnen NVP zijn 5000 meningen
Geldt wat mij betreft ook voor NVO2, 2000 meningen over leren, laten we die vooral met elkaar verbinden en er geen officieel standpunt (=doctrine?) van maken
Hoi Ger,
Deze student Opleidingskunde houdt het kort, want moet weer haar pijngrenzen op gaan zoeken zo meteen, anders studeert ze dit jaar niet af…..
De ‘pijnen’ die ik tijdens de opleiding ervaar hebben veel te maken met de leerstijlen van Kolb die mij niet zo goed liggen. Lees: die buiten mijn COmfort ZOne liggen. Maar volgens meneer Kolb moet ik er wel doorheen, anders leer ik niet goed.
Eigenlijk heel LOgisch, toch?
Erg boeiend en uitdagend wat je hier doet!
Groeten,
Margot
Aangezien ik nog aan het puberen ben met Twitter (weerstand, tegendraads, ik vind er van alles van zonder dat ik goed weet waar ik het over heb), reageer ik maar even rechtstreeks als je het goed vind…..De stelling dat leren pijn moet doen: ach als iets pijn doet bij mijn kinderen plak ik er een pleister op en sinds ik lelijk gevallen ben met skaten vorig jaar, laat ik het wel uit mijn hoofd weer onbesuisd een rondje te gaan. Bij pijn denk ik dus blijkbaar aan fysieke pijn en niet fijn en vermijden van pijn. Stretchen klinkt voor mij aantrekkelijker, dan rek en strek ik eerst op de plaats rust en heb ik het nog een beetje onder controle. Mijn grootste leermomenten waren steeds momenten dat ik een toezegging had gedaan voor een presentatie of workshop zonder dat ik precies wist wat er van me verwacht werd. De deadline was voor mij steeds de trigger om zodanig te stretchen dat het goed, verrassend, op tijd en voor mezelf boven verwachting was. Zonder pijn, maar wel stretchen en fijn.
Ha, ha, ik moet erg lachen om je lange lijst met uitnodigingen, knap hoor! Volgens mij hoeft leren geen pijn te doen. Ik kan zelf ook niets met het woord ‘comfortzone’. Ik hoor wel eens mensen zeggen: “ik ga vandaag proberen uit mijn comfortzone te komen” of “ik ben niet voldoende uit mijn comfortzone gestapt” en dan ben ik altijd heel erg benieuwd wat dat dan is.
Ik geloof zelf erg in de kracht van het leren in professional communities, peers waar je jezelf mee identificeert, ideeën en gedrag van overneemt. Je leert meer van groepen waar je je mee verbonden voelt. Dat proces kan misschien wel eens pijnlijk verlopen, je ideeën worden niet geaccepteerd of je voelt je niet thuis. Maar dat kan ook een heel positief proces zijn! En online geldt hetzelfde denk ik. Ik heb voor mijn gevoel een hele nieuwe wereld leren kennen van online communities en kan me niet herinneren dat dit ooit pijn heeft gedaan.
Ik ga de antwoorden maar eens goed volgen want ik ben benieuwd of er ook mensen in pijn geloven en waarom dan wel.
Stond er gisteren nog, 4 april, op de MBA Leiderschap scheurkalender
“Als je je niet bewust bent van je sterke punten, is het vrijwel onmogelijk om leiding te geven.”
Tom Rath& Barry Conchie
Moet je vandaag om te leren vooral je onvermogens kennen en beproevingen doorstaan.
Worsteling met onvermogens komt vanzelf. Een bodem voelen, veiligheid en vertrouwen om van daaruit te leren zijn wat mij betreft essentieel. Dan maakt het mogelijk om nieuwe dingen te proberen, te leren en je mogelijkheden iets op te rekken.
Je merkt het al, ik ben van de generatie: ‘Het is is belangrijk te weten op welke kurk je drijft, dat maakt leren mogelijk’. Fantastisch dus die nieuwe generatie die zoveel complimenten heeft ontvangen en weet wat hij/zij echt goed kan!
Han is dit een officieel NVO2 standpunt?
Ha Ger,
Ja, spannend hoe je ‘leren’ en ‘pijn’ neerzet en ons allemaal er bij sleurt!
In het licht van ‘karakterstructuren’ en het leren-en-pijn-vraagstuk:
Als je werkelijk wilt leren over jezelf, over je persoonlijkheid, dan kun je kijken naar:
‘Hoe ben ik geworden die ik ben?’ Kijkend naar onze eerste ontwikkelingsjaren zie je dat leren lopen al pijn doet, het bestaat voor 50% uit vallen…
Karakterstructuren zijn mechanismen om emotionele pijn niet te hoeven voelen. Dat gaat over de pijn omdat er iets niet was waar we urgente behoefte aan hadden: liefde, voeding, veiligheid.
Om als volwassene naar je eigen patronen en mechanismen te kijken vraagt een bereidheid om pijn onder ogen te zien.
Maar a l s dat lukt om je eigen pijnpunten te zien, dan kun je er werkelijk van leren!
Zo zijn ‘pijn en leren’ in mijn ogen onlosmakelijk verbonden,
Groet,
Johan
Leren doet altijd pijn, ook in de Society30. Van de zaken die goed gaan leer je niets. Van zaken die fout gaan en die je onder het tapijt stopt leer je niets. Van zaken die fout gaan en die je ontkent leer je niets. Zelfs van een kernramp in Japan leren we niets.
En we zullen de komende jaren nog veel te leren krijgen als individu in de samenleving. Ons collectieve geld is op evenals de grondstoffen. We vergrijzen. De kosten van de ‘oude’ samenleving rijzen de pan uit. We gaan meer betalen voor zorg- pensioenen en andere premies, maar we krijgen er steeds minder voor terug. We weigeren hiervan te leren, laten de gevestigde orde hun gang gaan dus het Malieveld is iedere dag leeg.
We hebben een keuze: wordt het ‘wie niet leren wil moet voelen’ of ‘een ezel stoot zich niet 2x aan dezelfde steen’.
Excuses aan Johan van der Kooij voor het verkeerd schrijven van je naam in de blogtekst!
Dag Ger,
Mooie blog, boeiende vraag, spannende uitnodiging.
Ook ik krijg vaak de vraag of leren pijn moet doen. Het lijkt wel alsof een positieve benadering rond leren, zoals gedreven zijn, intrinsiek gemotiveerd, leren dat plezier mag geven, leren als fun, benadrukken van wat goed gaat in plaats van wat ontbreekt, onvermijdelijk de reactie oproept dat leren ook moeilijk en lastig is, dat je weerstand moet overbruggen, dat leren ‘van au’ gaat, en dat veel mensen pas wijs worden door schade en schande.
Ik probeer daar als volgt op te reageren:
Natuurlijk spelen er bij leerprocessen ook moeilijke momenten mee; het kan tegen zitten, resultaat is niet altijd direct zichtbaar, en het kost discipline en doorzettingsvermogen om een bijzondere prestatie te leveren.
Het maakt wel veel verschil uit of ik zelf kan kiezen voor wat ik wil leren, of dat ik gedwongen wordt. Het lijkt wel alsof ik een hogere pijngrens heb als ik zelf kan sturen dan wanneer ik tegen mijn zin moet leren.
Maar het belangrijkste inzicht is waarschijnlijk:
Natuurlijk gaat leren met vallen en opstaan, maar dat is nog geen reden om mij te laten struikelen.
Ik ben benieuwd naar de reacties van onze collega’s.
hartelijke groet,
Joseph Kessels
Ha Ger, erg leuk dat je ons zo persoonlijk uitnodigt tot reactie! Werkt absoluut als goede stimulans (bij mij) om er eens over te denken en een reactie te schrijven. Krachtig! Tja… leren en pijn online…. Ik heb de indruk dat er voor sommige mensen een aarzeling zit in online leren via sociale media (dus dan laat ik de e-learning even buiten beschouwing) door de feedback die je er door kunt krijgen. Het kan best eng zijn om jezelf zo te laten zien… dan heb je je ziel en zaligheid beschreven in een aantal blogposts en er reageert niemand. Of je bent al even aan het twitteren en mensen gaan je ‘unfollowen’. Dat kan op een bepaalde manier wel pijn doen. Je geeft een presentatie en ondertussen zitten de ‘luisteraars’ over jou en je inhoud te twitteren. Dat kan je wel een aardig ongemakkelijk gevoel geven. Expliciete feedback kun je ook krijgen. Hoe ga je daarmee om? Hoe persoonlijk trek je het je aan? Of kun je het vanuit een ‘growth mindseth’ vertalen naar opbouwend en constructief. Maakt het je wellicht nieuwsgierig?
“Leren MOET dus pijn doen, voor leren MOET je per definitie uit de comfort zone en het liefst stevig door de stront zijn gegaan, anders is het geen écht leren.”
Een romantisch beeld over leren is het in ieder geval niet. Eerder vind ik het calvinistisch of nog bijbelvaster: “In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten, totdat gij tot de aarde wederkeert, dewijl gij daaruit genomen zijt; want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren.” Je MOET dus eerst hard werken eer je mag oogsten. Dan is het pas te rechtvaardigen dat je op je luie reet comfortabel zit te wezen.
Het feit dat je eerst door de stront moet zijn gegaan eer je echt kan leren is geen nieuwe overtuiging. Eerste graads docenten kunnen het maar moeilijk verkroppen dat collega’s die geen doctorandus / master zijn, zich op hun vakgebied mogen begeven. In feite wordt hier impliciet gezegd: Je MOET dezelfde weg hebben bewandeld als ik, als je hetzelfde werk als ik wilt doen. Je moet dus heel erg lang, het liefst tot diep in de nacht, gestudeerd hebben, dan pas heb je kennis.
Leren mag in het onderwijs sowieso niet al te gemakkelijk gaan. Los nog van de ‘zesjes cultuur’ MOET een student wel iets GEDAAN hebben voor zijn of haar beoordeling. Een onvoldoende is vrij vertaald ‘je MOET nog meer door de stront’. Het MAG niet komen aanvliegen! Maar waarom eigenlijk niet?
Helaas is leren niet iets tastbaars. Leren is een samenspel van minimaal iets met denken, willen en voelen. Maar hoe dat precies in zijn werk gaat is voer voor onderzoekers. We niet weten net zoveel over ons brein als over het heelal.
Gelukkig wordt er niet vanuit gegaan dat leren slechts een denkproces is. Er is meer. Experiential learning aanhangers hebben het over ervaren. Dat is toch ook minimaal voelen. Of dat onderbewuste, wat doet dat cortex geval eigenlijk in het leerproces?
Dat wij het leren moeilijk kunnen ‘pakken’ is voor mij de reden waarom we er een graadmeter als ‘pijn’ aan willen koppelen, althans dat suggereert de zin ‘Leren MOET dus pijn doen’. Geen pijn; geen leerproces. Vergelijk: Geen vlinders in je buik; geen verliefdheid. Geen angst, geen mens. Causaal is deze verbintenis aan te vechten. Maar we suggereren er wel iets mee dat ECHT is. Die hang naar echt snap ik, die heb ik ook. Ik heb een broertje dood aan mensen die zeggen dat ze leren, maar niet leren. Die zeggen dat ze hun gedrag veranderen, maar niet veranderen. Lerende organisaties die niets met leren te maken hebben. Dat ontlokt soms kwaadheid. Kwaadheid die zijn weg wellicht vind in de roep om pijn, om meer stront en minder comfort. Het is geen voorwaarde, het is een reactie. Ik zie het ook als een reactie op het ‘Blauw’ denken, Rendement en Efficiency. Leren als een bedrijfsproces. Leren sowieso als een proces. Is dat wel zo?
De enige die het leren kan pakken is de lerende zelf. Die heeft er al dan niet belang bij om te leren. Ik kan er alleen maar naast gaan staan. In de hoop dat ik het ga begrijpen hoe die lerende wil en gaat leren. In al zijn grillige hoedanigheden. Meer niet, minder niet. Meer wil ik ook niet. Meer weet ik ook niet.