Trends in opleiden: duidelijke focus bij Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam

Jeugdzorg is in ontwikkeling. De (politieke) visies op jeugdzorg wijzigen en dat heeft gevolgen voor de werkwijze, kennis, vaardigheden en houding van de medewerkers van bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam.

Ik ben benieuwd hoe opleidingen een rol speelt in die veranderende rol van jeugdzorg. Hoe wordt er binnen bureau Jeugdzorg gekeken naar externe trainers en het nut van trainingen?
Om daar achter te komen voer ik een gesprek met Otto Asselbergs, de opleidingsverantwoordelijke binnen bureau Jeugdzorg agglomeratie Amsterdam. In zijn takenpakket zit het coördineren van opleidingen, het vertalen van beleidsvisie in opleiding, het ontwikkelen en inkopen van trainingen. Hij stuurt tevens de 6 interne opleiders aan. Pratend over werken in de jeugdzorg benadrukt Otto dat de professionals een zwaar beroep hebben: ze hebben altijd te maken met situaties waarin het kind ernstig knel zit omdat het gezinssysteem niet goed functioneert.

Regieaanpak
De belangrijkste ontwikkeling binnen bureau Jeugdzorg Amsterdam is de invoering van de regieaanpak. Het principe is simpel: één gezin, één plan, één werker. De werker is gezinsmanager. Kende de jeugdzorg vroeger drie disciplines: jeugdbescherming, jeugdreclassering, jeugdhulpverlening, nu verenigt de gezinsmanager die drie disciplines in zich.
Dat vraagt een andere werkwijze, brede kennis en een andere houding van de professionals, gericht op aanspreken en op resultaat. De focus ligt op de veiligheid van het kind. Dit vraagt nogal wat van de professionals: een groot deel heeft een agogische achtergrond en is gewend te werken vanuit het opbouwen van een relatie en vertrouwensband met de ouder. Van hen wordt nu een resultaatgerichte houding gevraagd gericht op het hele gezin met als focus de veiligheid van het kind.

Ondersteuning via opleidingsprogramma´s
Binnen de organisatie is er een duidelijke visie op hoe de professional in 2014 moet werken. Vanuit die visie worden de professionals ondersteund om anders te gaan werken. Dat wordt onder andere gedaan met behulp van twee programma´s:

• Waardewerken
  Hierin staat de vraag centraal: wat is jouw toegevoegde waarde voor de veiligheid van het kind? Op een heel praktische, ervaringsgerichte, systemische manier wordt het werkproces en het handelen van de professional getoetst op de toegevoegde waarde, om zo te komen tot een werkwijze die maximaal bijdraagt aan de kerntaak van Jeugdzorg: de veiligheid van het kind. Het is een zeer indringend proces omdat medewerkers realiseren hoeveel tijd ze besteden aan zaken die niet direct met de veiligheid van het kind te maken hebben.

• Gesprekstechnieken
  Als gezinsmanager is het hele gezin je klant. In plaats van apart met de vader, moeder of kind te praten, leren de professionals nu om de dynamiek in het gezinssysteem te gebruiken. Het kernwoord is Strengthbased. De gezinsmanager praat vanuit een positieve insteek en laat ook de leden van het gezin ontdekken waar hun kracht zit.

Kenmerken van de huidige opleidingen zijn dat ze uitgaan van ervaringsleren en actieleren. Er wordt meer geleerd op de werkvloer, in het primaire proces. Daarnaast wordt steeds meer gebruik gemaakt van e-learining.

Externe trainers die een `kraak kunnen zetten´
Gevraagd naar de rol van externe trainers in het veranderingsproces zegt Otto: `We zijn altijd op zoek naar trainers/trainingsbureaus die een `kraak kunnen zetten´, die in staat zijn gerichte interventies te plegen die ons helpen de oude cultuur te veranderen. Natuurlijk willen we geen cultuurveranderingstrainingen, maar slimme interventies die ons de goede kant op helpen. Trainers die in staat zijn onze professionals de pijn te laten voelen van wat nog niet goed gaat en het verlangen weten aan te wakkeren het beter te doen, om daar vervolgens concrete interventies bij te ontwikkelen. Het is een paradox: aan de ene kant is ons opleiden gericht op ervaringsleren, actionlearning, op steeds meer op de werkvloer leren, aan de andere kant hebben we juist externen nodig om ons te confronteren met onze pijn en ons verlangen.´

Anneke Dekkers